Rối loạn hoang tưởng dai dẳng

Rối loạn hoang tưởng dai dẳng là gì?

Rối loạn hoang tưởng dai dẳng là rối loạn tâm thần thuộc phổ phân liệt. Đặc điểm của nhóm này là sự phát triển của một hay nhiều hoang tưởng có liên quan với nhau tồn tại dai dẳng có khi suốt đời, nội dung: bị truy hại, nghi bệnh, tự cao, kiện cáo, ghen tuông, có thể có từng thời kỳ có trầm cảm, ảo giác. Tỉ lệ bệnh 0,05 – 0,1% dân số, thường khởi phát ở tuổi giữa thành niên.
“Hoang tưởng là những ý tưởng, phán đoán sai lầm, không phù hợp với thực tế khách quan, do bệnh tâm thần gây ra nhưng người bệnh cho là hoàn toàn chính xác, không thể giải thích phê phán được và chỉ mất đi khi bệnh thuyên giảm.”
Hoang tưởng có tính chất sau:

• Lập luận sai lầm: người bệnh có lý lẽ nhưng cơ sở logic đã bị rối loạn, dẫn đến kết luận sai lầm không tự phê phán.
• Niềm tin tưởng vững chắc, cố định: mặc dù những ý tưởng, phán đoán rất mâu thuẫn với thực tế nhưng người bệnh tin tưởng vững chắc như một chân lý không thể bác bỏ được.

Tính cách của người bệnh rối loạn hoang tưởng dai dẳng

• Đa nghi: Thái độ luôn luôn ngờ vực, lo ngại quá đáng việc bị người khác tấn công. Vì thế, luôn giữ một khoảng cách đối với người đang nói chuyện với mình. Đôi khi khoảng cách đó được biểu hiện bằng sự khiêm tốn thái quá, hoặc bằng một sự hung hăng. 
• Cứng nhắc, độc đoán: Không có khả năng tự đánh giá bản thân, không cởi mở tiếp nhận quan điểm của người khác.
• Phát triển cái tôi quá mức: Người bệnh thường đa nghi, kiêu ngạo chuyên quyền, không có tính khoan dung, luôn coi thường người khác, coi mình là trung tâm.
• Cảm xúc của người rối loạn hoang tưởng mãn tính: Tăng cảm những vấn đề liên quan đến người khác, khép mình vào cái tôi, quay lưng lại với xã hội. Dẫn đến suy nhược, trầm cảm lo âu nhưng nhẹ, ít khi phải điều trị.

Các loại hoang tưởng dai dẳng

• Hoang tưởng kiện cáo: Người bệnh theo đuổi các tranh cãi về chủ quyền, tài sản, tiền nong, các phát minh khoa học, các vụ kiện kéo dài gây hao tiền tốn của sạt nghiệp.
• Hoang tưởng bị truy hại: Người truy hại mình ở đây có thể là ở gia đình, nơi làm việc, hàng xóm hoặc đại diện của một nhóm người công an quân đội bí mật, một tổ chức bí mật nào đó...
• Hoang tưởng ghen tuông: Ghen tuông bệnh lý dựa trên những sơ sở không chắc chắn, luôn luôn tìm kiếm và muốn thu thập những chứng cứ phản bội, luôn luôn theo dõi kiểm tra mọi hành động, cử chỉ, thư từ, ý tưởng suy diễn.
• Hoang tưởng được yêu: Bệnh nhân tin mãnh liệt khẳng định chắc chắn có một người khác đang yêu rất yêu và muốn lấy mình.
• Hoang tưởng tự cao: Say mê không thực tế, cuồng tín về tôn giáo và chính sách mới. Tin là mình phát minh ra một phương pháp cải tiến xã hội, quản lý đất nước... Thường sử dụng qua phương tiện thông tin đại chúng để lôi kéo, tìm kiếm sự ủng hộ của cộng đồng mạng
• Hoang tưởng biến đổi cơ thể: Tin là một số bộ phận của cơ thể bị méo mó xấu xí vĩnh viễn (không có bằng chứng).

Chẩn đoán xác định: theo tiêu chuẩn chẩn đoán theo ICD 10

• Có một hoang tưởng hoặc một nhóm các hoang tưởng có liên quan với nhau. Nội dung hoang tưởng khác nhau: hoang tưởng bị truy hại, hoang tưởng kiện cáo, hoang tưởng liên hệ, hoang tưởng tự cao, hoang tưởng nghi bệnh, hoang tưởng ghen tuông,
• Thời gian tồn tại ít nhất 3 tháng
• Các tiêu chuẩn của tâm thần phân liệt không được đáp ứng đầy đủ.
• Không có bất kỳ một loại ảo giác dai dẳng nào (nhưng đôi khi có thể có ảo thanh nhất thời, nhưng không phải là tiếng nói của người thứ ba hoặc những lời bàn luận liên tục).
• Các triệu chứng trầm cảm có thể xuất hiện ngắt quãng, tuy nhiên các hoang tưởng tồn tại ở thời điểm không có rối loạn cảm xúc.
• Không có bằng chứng của rối loạn tâm thần thực tổn hay rối loạn loạn thần liên quan sử dụng chất tác động tâm thần.

Điều trị rối loạn hoang tưởng dai dẳng
Liệu pháp hóa dược

• Lựa chọn thuốc an thần kinh tùy thuộc vào tình trạng của bệnh và đáp ứng của bệnh nhân
• Điều trị phối hợp các thuốc bình thần, giải lo âu, chống trầm cảm, thuốc chỉnh khí sắc,…
• Thuốc nuôi dưỡng tế bào thần kinh, hỗ trợ gan, thuốc tăng cường chức năng nhận thức.

Liệu pháp tâm lý
Sử dụng nhiều loại liệu pháp tâm lý, liệu pháp tâm lý cá nhân giúp bệnh nhân hiểu về bệnh tật của mình.
Liệu pháp gia đình, liệu pháp nhóm, liệu pháp âm nhạc…tạo điểm tựa cho bệnh nhân hòa nhập cộng đồng.
Liệu pháp lao động và phục hồi chức năng
Nguyên lý là cho bệnh nhân bắt đầu hoạt động ở mức độ mà khả năng của họ cho phép đạt được để xây dựng lại lòng tin.
Từng bước nâng cao mức độ hoạt động theo khả năng cao nhất mà họ không cảm thấy bị căng thẳng.
Phục hồi chức năng nghề nghiệp cần chú ý đến môi trường xã hội, kinh tế văn hóa nơi họ sống.
Điều trị và duy trì tránh tái phát.

Phòng Khám Tâm Lý- Tâm Thần BS. Vương Thủy
Hotline: 0985 328468
Email: bsvuongthuy@gmail.com 
Đăng kí khám bệnh từ xa TẠI ĐÂY